شناسنامه گیاهان > بادرنجبویه
<p dir="RTL" style="text-align: right;"><span>بادرنجبویه گیاهی معطر، از تیره ی نعنائیان و بومی مناطق مدیترانه ای است. این گیاه افزون بر بوی خوشی که دارد، برای تقویت حافظه کاهش اضطراب ، استرس و بیماری های معده و کبد هم مفید است.</span></p>
نام تجاری گیاه:
Lemon balm
نام علمی گیاه:
Melissa officinalis L.
تاریخچه:
بادَرَنجبویه یا بادَرَنگْبویه یا وارَنگ بو گیاهی معطر و علفی از تیره ی نعنائیان است. بادرنجبویه بومی ناحیه ی مدیترانه و بیش از 2000 سال است که کشت می شود. این گیاه را زنبورداران معبد آرتمیس برای پرورش زنبور عسل کشت می کردند. از همین روی، نام آن از کلمه ی یونانی ملیسا به معنی زنبور عسل گرفته شده است.
خصوصیات محصول
1- افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی
اثرات آنتی اکسیدانی بادرنجبویه به سبب وجود ترکیبات فنلی از جمله رزمارینیک اسید در آن است. اثر آنتی اکسیدانی این ترکیبات چند برابر بیشتر از ویتامین C است. ترکیباتی مثل لینولئیک اسید، کارنوسیک اسید، اوروسولیک اسید هم در عصاره ی این گیاه هستند که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند.
2- تقویت حافظه
نتایج آزمایشی نشان داد که بادرنجبویه می تواند اختلالات یادگیری ناشی از سرب را بهبود بخشد. خاصیت آنتی اکسیدانی بادرنجبویه و تمایل ترکیبات آن برای باند شدن با رسپتورهای نیکوتینی، موسکارینی و به ویژه کولینرژیک و مهار آنزیم کولین استراز در بافت کورتکس مغز انسان می تواند بر عملکردهای شناختی تأثیر بگذارد و در درمان اختلالات حافظه و سایر بیماری های مرتبط با سیستم عصبی هم مؤثر واقع شود. در آزمایشی دیگر، محققان مشاهده کردند استفاده از بادرنجبویه باعث تقویت حافظه در افراد مبتلا به آلزایمر شد. این اثر بادرنجبویه می تواند به دلیل محتوای آنتی اکسیدان آن باشد.
3- کاهش اضطراب و استرس
رزمارینیک اسید، اورسولیک اسید و اولئانولیک اسید استخراج شده از بادرنجبویه، بازدارنده های فعالیت آنزیم GABA-T (گابا ترانس آمیناز) هستند. محققان، سازوکار عمل آرامش بخشی بادرنجبویه را اثر این گیاه بر مسیر گابارژیک می دانند که در آن، ترکیبات مذکور از فعالیت GABA-T جلوگیری می کنند و سبب بیشتر در دسترس بودنِ GABA(یک میانجی عصبی مهم) در مغز می شوند.
4- ضد تشنج
عصاره ی بادرنجبویه به دلیل دارا بودن ژرانیول با اثرات خواب آوری و ضدتشنجی و همچنین کافئیک اسید با اثرات ضدتشنجی، اثر آرامش بخشی بر سیستم عصبی دارد. آرامش بخشی عصاره ی بادرنجبویه ناشی از عملکرد گابا در سیستم اعصاب مرکزی است که در آن ماده ی مؤثر، به جایگاه بنزودیازپین روی گیرنده ی گابای A متصل می شود. چنین به نظر می رسد که برخی از فلاونوئیدها روی بعضی از نرون های مهاری اثر می کنند و موجب تقویت این سیستم مهاری می شوند.
5- تسکین زخم معده
در آزمایشی، عصاره ی بادرنجبویه باعث بهبود زخم معده در موش های صحرایی شد. مشاهده شد که عصاره ی برگ های این گیاه باعث بروز پاسخ ایمنی در موش می شود. این عصاره با تعدیل سیستم ایمنی می تواند در روند بهبود زخم تاثیرگذار باشد. عصاره ی بادرنجبویه هم، به سبب داشتن خاصیت ضد التهابی می تواند مانع گسترش زخم و کاهش التهاب معده شود. فلاونوئیدها با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی، رادیکال های آزاد را خنثی کرده و به مهار زخم کمک می کنند. فلاونوئیدها زخم های نکروز عمیق را دفع و از ورقه ورقه شدن اپی تلیوم(بافت پوششی) جلوگیری می کنند.
6- بهبود عملکرد کبد
در پژوهشی که نتایج آن درمجله ی زیست شناسی جانوری منتشر شد، عصاره ی بادرنجبویه با کاهش فعاليت آنزیم ALT(آلانین آمینوترانسفراز) اثر محافظتی خود بر کبد را نشان داد. ALT آنزیمی است که به طور طبیعی در کبد وجود دارد و در نتیجه ی آسیب کبدی وارد خون می شود. شاید بتوان گفت این اثر بادرنجبویه به خاطر وجود آنتی اکسیدان ها است زیرا آنتی اکسیدان ها نقش بسیار مهمی در محافظت از اندامهای داخلي بدن به ویژه قلب و کبد دارند.
7- ضد درد
مکمل گياهی بادرنجبویه در آزمایشی توانست در کاهش شاخص التهابی ناشی از دويدن در سرازيری و احساس درد مؤثر باشد. محققان معتقدند بادرنجبویه با بلوك کردن گیرنده های آدنوزینی در انتهای نورون های حسی عضلات، باعث کاهش درد می شود.
8- ضد سرطان
محققان اثر اسانس بادرنجبویه و ترکیب اصلی آن سیترال را بر لاین های سلولیGBM (یک تومور بدخیم در سیستم عصبی) بررسی کردند. براساس یافته های منتشر شده در ژورنال Cancer Investigation، هم اسانس بادرنجبویه و هم سیترال، باعث کاهش طول عمر سلول های GBM و آپوپتوزیس (مرگ برنامه ریزی شده ی سلول) در این سلول ها شدند. براساس این یافته ها، اسانس بادرنجبویه به سبب وجود سیترال در آن، ممکن است بتواند در درمان GBM مؤثر باشد.
بادرنجبویه حاوی اسیدهای فنلی، تری ترپن ها، تانن ها و فلاونوئیدها است. ژرانیال، نِرال، اولئانان، بتا-کاریوفیلن، نِرول، سیترونلال، ژرانیول، سیترال، لینالول، استات اوگنول، كارنوسيك اسید، اورسوليك اسید، کافئیک اسید و رزمارینیک اسید از مواد مؤثر موجود در این گیاه هستند.
- بادرنجبویه به الهه ی دیانا پیشکش شده بود و یونانیان حدود 2000 سال پیش از آن استفاده ی دارویی می کردند.
- در قرون وسطی بادرنجبویه برای برطرف کردن تنش و اضطراب، بستن زخم ها و درمان دندان درد استفاده می شد.
- این گیاه در میان اکسیرهای جوانی قرون وسطی، بیشترین محبوبیت را داشت.
- در زمان های قدیم، بادرنجبویه را در ورودی ها می کاشتند تا ارواح پلید را دور کند.
- از بادرنجبویه برای جذب زنبورها به طرف کندوها استفاده می شد.
- ابوعلی سینا به سبب خواص این گیاه، بادرنجبویه را «مفرح القلب» نامیده است.
یک و نیم الی چهار و نیم گرم در روز.
1 الی 2 ساعت پیش یا پس از غذا.
درباره ی استفاده از بادرنجبویه در زمان بارداری و شیردهی اطلاعات کافی در دسترس نیست. بهتر است در این دوره ریسک نکرده و از مصرف این گیاه اجتناب کنید.
- بادرنجبویه ممکن است با داروهای ضد اضطراب و داروهای تیروئید تداخل داشته باشد. اگر این دسته از داروها را مصرف می کنید، پیش از مصرف بادرنجبویه با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است مصرف این گیاه همراه با داروهای ضداضطراب سبب ایجاد خواب آلودگی زیادی شود. برخی از داروهای ضد اضطراب عبارتند از: کلونازپام، لورازپام، فنوباربیتال و زولپیدم.
- مشخص نیست که آیا بادرنجبویه با عوامل ضدرتروویروسی (سرکوب کننده ی کامل ویروس) تداخل دارد یا خیر. بهتر است در صورت مصرف داروهای HIV از مصرف بادرنجبویه خودداری کنید.
در طب سنتی از دم کرده ی برگ های بادرنجبویه به عنوان معرق، محرک معده، ضد اسپاسم، ضد نفخ، ضد اضطراب و استرس، آرام بخش، ضد تشنج و ضد استفراغ استفاده می شد.
Rostami, S., Momeni, Z., Behnam-Rassouli, M., & Ghayour, N. (2010). Comparison of Antioxidant Effect of Melissa officinalis Leaf and Vitamin C in Lead Acetateinduced Learning Deficits in Rat. Scientific-Research Journal of Shahed University, 86, 1-9. retrieved from http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/57213898606.pdf
Yengi Maleki, Gh., Hemat-far, A., & Heidari, N. (2016). Short-term Effects of Melissa officinalis L. Extract Supplementation on Inflammatory Response and the Perceived the Pain of Downhill Running in Young Trained Swimmers. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 32(1), 129-137. retrieved from http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/57713950111.pdf
khodsook, S., & Moshtaghian, S.J. (2015). Effect Extract of Melissa officinalis on Blood Lipids and Lipoproteins and the Prevention of Diabetes in Rats. Iranian journal of Diabetes and Metabolism, 14(5), 315-324. retrieved from http://ijdld.tums.ac.ir/article-1-5434-fa.pdf
Miraj, S., Azizi, N., & Kiani, S. (2016). A Review of Chemical Components and Pharmacological Effects of Melissa officinalis L. Der Pharmacia Lettre, 8(6), 229-237. retrieved from http://www.scholarsresearchlibrary.com/articles/a-review-of-chemical-components-and-pharmacological-effects-ofmelissa-officinalis-l.pdf
Lemon balm. University of Maryland Medical Center. retrieved from http://www.umm.edu/health/medical/altmed/herb/lemon-balm
Grieve, M. Balm. Botanical.com. retrieved from http://www.botanical.com/botanical/mgmh/b/balm--02.html
Lemon Balm/Melissa Benefits. Herbwisdom.com. retrieved from http://www.herbwisdom.com/herb-lemon-balm.html
Hunter, C. (2008, October 17). Lemon Balm History, Folklore, Myth and Magic. the Practical Herbalist. retrieved from https://www.thepracticalherbalist.com/holistic-medicine-library/lemon-balm-myth-and-magic/
Find a Vitamin or Supplement, LEMON BALM. WebMD. retrieved from http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-437-lemon%20balm.aspx?activeingredientid=437&
Zarei, A., Changizi-Ashtiyani, S., Taheri, S., & Hosseini, N. (2015). A Brief Overview of the Effects of Melissa officinalis L. Extract on the Function of Various Body Organs. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences, 15, 29-34. retrieved from http://zjrms.ir/files/site1/user_files_10e1c1/ashtiyani-A-10-898-8-6b016f7.pdf
Lemon Balm Herb. Alternative Nature Online Herbal. retrieved from https://altnature.com/gallery/lemonbalm.htm
Melissa officinalis. Examine.com. retrieved from https://examine.com/supplements/melissa-officinalis/
Lemon Balm. Drugs.com, Know more. Be sure. retrieved from https://www.drugs.com/npp/lemon-balm.html
Cases, J., barra, A., Feuille`re, N., Roller, M., & G. Sukkar, S. (2011). Pilot Trial of Melissa officinalis L. Leaf Extract in the Treatment of Volunteers Suffering from Mild-to-Moderate Anxiety Disorders and Sleep Disturbances. Mediterranean Journal of Nutrition and Metabolism, 4, 211–218. retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3230760/pdf/12349_2010_Article_45.pdf
Yamasaki, K., Nakano, M., Kawahata, T., Mori, H., Otake, T., Ueba, N., … Nakanishi, T. (1998). Anti-HIV-1 Activity of Herbs in Labiatae. Biological and Pharmaceutical Bulletin, 21(8), 829-33. retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9743251
Muniz de Queiroz, R., Maeda Takiya, Ch., Paes Tavares Pacheco Guimaraes, L., da Grac¸a Rocha, G., Sales Alviano, D., Fitzgerald Blank, A., … Rocha Gattass, C. (2014). Apoptosis-Inducing Effects of Melissa officinalis L. Essential Oil in Glioblastoma Multiforme Cells. Cancer Investigation, 32(6):226-35. retrieved from https://www.researchgate.net/publication/261762686_Apoptosis-Inducing_Effects_of_Melissa_officinalis_L_Essential_Oil_in_Glioblastoma_Multiforme_Cells
http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/541139008v05.pdf
اشتری توان دشتی، ت.، رهنما، م.، و نصیری سمنانی، ش. (1393). بررسی اثرات عصاره هیدرو الکلی برگ بادرنجبویه بر زخم معده ناشی از استیک اسید در موش صحرایی ماده. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی و تکوین جانوری، 26 (7:3)، 65-55. قابل دسترس از:http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/6002213932607.pdf
اقبال، ح.، قدرتی، ل.، احمدی سابق، م.، نورافکن، ح.، و قبایی، ط. (1392). بررسی اثرات ضد باکتریایی اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L). فصلنامه ی کاربرد شیمی در محیط زیست، 4 (14)، 52-47. قابل دسترس از:http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/6011213921407.pdf